Chiến thắng 3-1 trước tuyển Trung Quốc trong ngày đầu năm mới âm lịch 2022 hội tụ nhiều yếu tố: từ chiến thuật hợp lý, phong độ cầu thủ đến tinh thần thi đấu ấn tượng của tuyển Việt Nam.

Quan trọng nhất, HLV Park Hang Seo đã chuyển dịch tư duy chơi bóng cho học trò, chọn cách đá chủ động hơn, giàu năng lượng hơn và thành quả là trái ngọt trong ngày đầu năm mới. 

Thế trận tấn công 

Suốt 8 trận liên tục ở vòng loại World Cup 2022 (tính cả trận gặp UAE cuối vòng loại hai), HLV Park Hang Seo luôn sử dụng sơ đồ 5-4-1, với 5 hậu vệ, 4 tiền vệ trung tâm đá giăng ngang và 1 trung phong cắm. Vào vòng loại cuối, xác định đối thủ nào cũng trên tầm, nên không khó hiểu khi tuyển Việt Nam chọn cách chơi thận trọng.

Điểm ưu của hệ thống 5-4-1 nằm ở khả năng phòng thủ, khi 9 cầu thủ (trừ thủ môn và tiền đạo) tạo thành gọng kìm tranh chấp, phòng ngự chặt chẽ ở một phần ba sân nhà.

Với quân số phòng ngự đông đảo chia thành hai lớp, tuyển Việt Nam thường ngăn cản rất tốt thế trận dồn ép của đối thủ. Minh chứng là các học trò của HLV Park Hang Seo dẫn Ả Rập Xê Út 1-0, hòa Oman 1-1, hòa Trung Quốc 0-0, chỉ thua 1 bàn trước Nhật Bản, Australia (lượt đi) trong hiệp 1 với thế trận phòng ngự này.

Tuy nhiên, điểm yếu của sơ đồ này là sự thụ động trong cách triển khai tấn công. Tuyển Việt Nam có thể giành bóng trong chân đối thủ, nhưng không biết làm gì khi có quyền kiểm soát, để rồi nhanh chóng mất bóng. 

Nói một cách dễ hiểu, tuyển Việt Nam có thể phòng ngự được, nhưng chỉ đơn thuần là đưa bóng lên, tạo điều kiện cho đối thủ tổ chức tấn công tiếp. Lối đá này khiến hàng thủ chịu áp lực khủng khiếp, để rồi sụp đổ trong hiệp 2.

HLV Park Hang Seo đã nhìn ra vấn đề để xoay chuyển về 3-5-2, với 2 hậu vệ cánh đẩy lên chơi như tiền vệ, rồi cắt cử 1 tiền vệ lên chơi như tiền đạo. Sơ đồ 3-5-2 có thể không phòng ngự số đông tốt như 5-4-1, nhưng mang lại cho tuyển Việt Nam sự chủ động. 

Tối qua, HLV Park Hang Seo lựa chọn bộ ba tiền vệ trung tâm Quang Hải - Hùng Dũng - Hoàng Đức, với Hùng Dũng chơi như tiền vệ tấn công, đá ở vị trí cao nhất hỗ trợ trực tiếp cho bộ đôi tiền đạo, còn Quang Hải và Hoàng Đức đóng vai trạm trung chuyển bóng.

Sự hiện diện của Hùng Dũng tạo ra sự khác biệt lớn, khi tiền vệ của Hà Nội FC chơi năng nổ, xuất hiện ở mọi điểm nóng để tạo ra những điểm chạm, giúp tuyển Việt Nam luân chuyển bóng nhịp nhàng.

Ở bàn mở tỷ số, Hùng Dũng đã băng lên chiếm lĩnh không gian ở cánh trái ngay sau khi Tuấn Hải nhận bóng, trước khi tạt vào để Tấn Tài ghi bàn. Đến bàn thứ hai, đội trưởng tuyển Việt Nam lại di chuyển thông minh đón đường chuyền xẻ nách của Tuấn Hải rồi căng ngang như đặt cho Tiến Linh ghi bàn.

Điểm mạnh của Hùng Dũng không chỉ là kỹ năng chuyền bóng tạo đột biến, mà còn là di chuyển chiến thuật thông minh, biết nên có mặt ở điểm nóng nào, ở thời điểm nào. Cầu thủ số 8 là miếng ghép hoàn hảo cho sơ đồ 3-5-2, giúp Quang Hải, Hoàng Đức có thể chơi an toàn ở giữa, mà hàng tấn công vẫn đủ nhân lực để tạo ra đột biến. 

Cuộc cách mạng của HLV Park Hang Seo chỉ suôn sẻ khi có mẫu cầu thủ đa năng, đẳng cấp như Hùng Dũng. Nhưng nhà cầm quân người Hàn Quốc đã thực sự thay đổi.

Ông loại Văn Đức để tin tưởng Tuấn Hải - cầu thủ khỏe, lì đòn và tranh chấp tốt hơn nhằm tạo ra các pha bóng hai cho hàng tiền vệ xử lý, trao suất đá chính cho cầu thủ giỏi xâm nhập vòng cấm như Tấn Tài, rồi từ bỏ cách chơi phòng ngự thụ động để mạo hiểm tấn công.

Không phủ nhận tuyển Trung Quốc đã có trận đấu tồi tệ, khi bất lực ở tuyến giữa và chỉ biết đá bóng dài cầu may, nhưng tuyển Việt Nam đã chơi rất kín kẽ, cầm nhịp tốt, bịt kín các khoảng trống khiến đối thủ nôn nóng. Cú đấm bất lực xuống mặt sân của tiền đạo nhập tịch Luo Goufu đã cho thấy sự bế tắc tận cùng của tuyển Trung Quốc. 

Tiếp tục cải tổ 

Chiến thắng 3-1 trước tuyển Trung Quốc mang ý nghĩa tinh thần nhiều hơn chuyên môn thuần túy. Thắng Trung Quốc vào ngày mùng 1 Tết mang tới cảm giác hưng phấn, hanh thông cho đội tuyển trong năm 2022, nhưng đó chỉ là thứ xúc cảm mang màu sắc tâm linh, kết hợp với sự giải tỏa sau chuỗi ngày mệt mỏi trước đó. 

Còn về lâu dài, tuyển Việt Nam chỉ có thể tiến xa nếu HLV Park Hang Seo thực sự làm mới đội tuyển. Phải tin tưởng những cầu thủ mới, chúng ta mới có Tuấn Hải, Tấn Tài. Phải mạnh dạn áp dụng chiến thuật mới, tuyển Việt Nam mới có thế trận tấn công đã mắt như đã có trước Trung Quốc.

Bàn thắng của Văn Đức là thành quả của 8 đường chuyền thành công liên tục, với điểm xuất phát là đôi chân của thủ môn Nguyên Mạnh và đích đến là mành lưới Trung Quốc. Đường chuyền loại bỏ 2 tiền vệ trung tâm áo trắng cho đồng đội băng xuống ghi bàn của Hoàng Đức cho thấy sự táo bạo của tuổi trẻ.

Tuyển Việt Nam cần mài sắc sự táo bạo này để trình diễn diện mạo mới. Mọi thay đổi đều có rủi ro, nhưng hãy nhớ, thành công HLV Park Hang Seo cùng U23 Việt Nam 4 năm trước cũng bắt nguồn từ bước ngoặt khi ông loại bỏ sơ đồ 4 hậu vệ quen thuộc để đổi sang hệ thống 3 trung vệ. 

Lòng dũng cảm, thậm chí tâm thế sẵn sàng đương đầu với thất bại là yếu tố cần thiết cho mọi cuộc cách mạng. Hy vọng HLV Park Hang Seo cùng học trò kiên định đến cuối cuộc hành trình.